بررسی مبانی و روش تفسیر امام کاظم ع و بازتاب آن در تفاسیر معاصر

چکیده: ارائه تفسیر صحیح از قرآن کریم با حاکم بودن مبنا، اصول و قواعد متقن و به کار گیری روش مناسب، مرتبط است و استفاده از الگویی کامل، فرد را برای رسیدن به مقصد در این راه یاری می دهد. ائمه اطهار: به واسطه اتصال به وحی و داشتن علم لدنّی، به تمام معارف قرآن کریم آشنا هستند و می توان آن ها را به عنوان مناسب ترین الگو معرفی نمود. پژوهش حاضر سعی کرده تا اولاً، با نمایاندن جوّ علمی و تفسیری عصر امام کاظم7 ویژگی های بارز تفسیری آن دوره را باز شناسی کند و ثانیاً، با استقرای روایات تفسیری و مستندات قرآنی موسی بن جعفر7 – به عنوان یکی از آگاهان به تمام معارف قرآن کریم- مبنا، روش و اصول و قواعد حاکم بر تفسیر ایشان را از میان روایاتشان استخراج نماید. در حیطه اول می توان تأثیر گذاری شرایط فرهنگی و سیاسی جامعه بر تفسیر، اقبال عمومی به تفسیر و تفسیر نویسی و در مرحله گذار بودن این علم را به عنوان ویژگی های بارز این دوره برشمرد. مبانی قرآن شناختی و کلامی؛ روش های روایی، عقلی و قرآن به قرآن ؛ اصول و قواعدی چون قواعد نزول، قاعده سیاق و قاعده جری و تطبیق از مواردی است که با بررسی روایات امام هفتم7 در حیطه دوم، به دست آمده است. همچنین از دیگر رسالت های این پژوهش بررسی میزان توجه مفسرین معاصر به روش تفسیری امام کاظم7 در مقام یک الگوی تام و نیز میزان توجه به روایات تفسیری ایشان از دو بعد کمی و کیفی می باشد. در این حیطه نیز نمونه های استفاده شده، نشان دهنده اقبال مفسرین به روش تفسیری امام7 است، که البته این اقبال در بکار گیری روایات تفسیری ایشان کم بوده و از نظر کیفی هم غالباً به شکل استشهادی می باشد. کلید واژه: قرآن، روایات تفسیری، امام کاظم7، مبنای تفسیر ، روش تفسیر، قواعد تفسیر.